Përfaqësimi i Maqedonisë së Veriut në Ekspozitën e 17-të Ndërkombëtare të Arkitekturës në Bienalen e Venecias, pavilioni "Tani" është një interval imagjinar midis të shkuarës dhe të ardhmes, i dizenjuar për ti kthyer përgjigje pyetjes së Bienales "Si do të jetojme së bashku?", ështeë kuruar nga Bekir Ademi, themelues i zyrës së arkitekturës BINA [bureau of inventive architecture] dhe drejtor i Galerisë Kombëtare të Arteve të Maqedonisë së Veriut, Dita Starova Qerimi, si komisionere.

Pyetja në vetvete sjell porozitetin që është në qendër të projektit tonë. Kjo është në kundërshtim me thelbin e traditës sonë të arkitekturës: mbyllja, muri, e fshehura. Mbrojtja nga elementet, por gjithashtu, mbrojtja nga të tjerët. Muret që ndajnë komunitetet, duke “mbrojtur” komunitetin tonë nga të tjerët, nga “ata”. Fshehtësia gjithashtu kufizon mendimin tonë, duke e mbyllur lirinë tonë, pasi liria qëndron në të Hapur. Fshehja e vetes nga të tjerët, përpjekja për të mbrojtur "ne" nga "ata" duke ngritur mure na bën të burgosurit e mendjes tonë të ngushtë. Na bën robër pa mendje! Në mënyrë që të shkëputemi nga zinxhirët tanë, në mënyrë që të çlirohemi nga vetë-burgosja, duhet të mendojmë edhe për arkitekturën. Ne kemi nevojë për t'u hapur në qiell. Është toka që ne e shohim kur shohim drejt qiellit. Jemi ne, të vdekshmit, që shohim kur kërkojmë për hyjnitë. Terreni i pabazë është ai mbi të cilin qëndrojmë me vendosmëri, kur pranojmë brishtësinë tonë themelore, përkohshmërinë tonë themelore, përfundimin tonë themelor! Vetëm në bazë të këtyre zgjedhjeve ne mund të jetojmë së bashku. Vetëm te E Fshehura, kur hapemi për njëri-tjetrin si qenie të pambrojtura, mund të shkëlqejmë midis njerëzve të vdekshëm mbi tokë!

Projekti "TANI", tregon urgjencën për të sfiduar aspektet hapësinore-kohë të qenies. Pavioni, i cili është një prerje simbolike nga shumë, ndjek dialektikën e hapur ndaj të mbyllur dhe kornizon nevojat themelore njerëzore: të jesh i mbrojtur në shtëpi dhe duke lidhur në mënyrë simbiotike rrethinën e afërt. Duke iu përgjigjur pyetjes së bienalës, ekspozita maqedonase përfshin qëllimisht narrativën aty pranë, Palazzo Zorzi - zyra rajonale e UNESCO-s për Evropën, duke kundërshtuar pamjen arketipale të pavijonit dhe gjuhës së ruajtur të një pallati sugjerues të rilindjes dhe semantikën e tij shumë të veçantë.

Nëse gjuha është mjeti ynë i arsyetimit, është e pashmangshme, siç do të argumentonin arkitektët francezë nga periudha e iluminizmit, që elementët e arkitekturës që krijojmë thirren në bisedë, paraqesin pyetje, apo edhe japin përgjigje. Dialektika endet si një model strukture, jo vetëm në koncept, por edhe në materializimin e pavijonit. I rrethuar nga muret dhe kullat e Venecias, një drejtkëndësh, një trekëndësh dhe një sferë, një ekran i lirë nga programi, shtjellon lidhjen midis formës shumë të abstraguar dhe ndjesisë njerëzore. Kundër drurit dhe gurit, transparencës dhe errësirës, ​​filigranës dhe fortësisë, projekti mediton tektonikën e ardhshme si trupa të mundshëm transhendent. Vizitori është tërhequr në një hapësirë ​​të gravitacionit spekulativ, dhe pritjet e saj për tërësinë dhe përfundueshmërinë e strukturës përmbushin një qendër të shtrembëruar dhe mbulesë poroze, e cila kombinuar me hijen binare në dyshemenë e atriumit të objektit, shpërndan tabanin e saj dhe shpërndan fokusin e saj në një labirint i vetë-zbulimit dhe një proces i rimendimit të shoqërisë.

"TANI" është një produkt dhe një seksion përmes një procesi sedimentimi të shtresave të kudo gjendura kulturore të shoqërisë aktuale maqedonase dhe të botës, ose siç do të thoshte Heidegger, shpreh një moment të epokës njerëzore dhe specifikat e perceptimit të saj. Ekspozita përpiqet të ngrihet sipër dhe të tejkalojë kulturën e përsëritur të ndarjes së trupit dhe shpirtit njerëzor, dhe e demonstron këtë në strukturën e saj të linjave të qarta, të bashkuara si një filigranë një trashëgimi topografike mjaft e distancuar, që gradualisht vuajnë eterin në kërkim të jetës së bashku. Stalaktitet prej druri që qëndrojnë pezull nën një kornizë të ngjashme me çatinë, duke shfaqur maja të pasqyruara me shikimin e njerëzve që vizitojnë strukturën, copëzojnë përvojën, kalojnë në skenë një goditje dhe presion në hapësirën e brendshme dhe nga ana tjetër çmontojnë imazhin e strehës dhe nxisin përvoja eterike.

Pavilioni maqedonas u hap zyrtarisht gjatë Vernissage në Bienalen e Arkitekturës në Venecia 2021, nga komisioneri Dita Starova Qerimi, autori dhe kuratori Bekir Ademi, bashkë-kuratori Jordan Shishovski dhe Ministrja e Kulturës e RNM Irena Stefoska. Do të qëndrojë e hapur deri më 21 nëntor 2021.