ARKITEKTURA E KISHAVE MODERNISTE

Notre Dame du Haut, Le Corbusier, 1955

Puna e parë e rëndësishme e cila ka ndikuar në mënyrë të konsiderueshme në arkitekturën bashkëkohore ishte një kishëz e vogël pelegrinazhi në Ronchamp e projektuar nga Corbusier. Ajo që duket si një shtëpi fshati abstrakte nga larg, me mure të zbardhura dhe një çati të lakuar, bëhet një epifani arkitekturore nga afër. Dizajni i mrekullueshëm i Le Corbusier – nga çatia e përkulur që krijon një burim natyror kur bie shi, te forma e përgjithshme skulpturore – e bëjnë atë një tregues të njohur të karrierës së tij. Një mur me çarje të vogla për depërtimin e dritës ofron një qetësi shpirtërore vezulluese kur ndodhesh brenda.

Cadet Chapel, Walter A. Netsch Jr., 1959

I ngjashëm më shumë me një anije lufte hapësinore sesa me një shtëpi adhurimi, nga këndvështrime të caktuara, tempulli futuristik i arkitektit Walter A. Netsch Jr është një grupim tetraedronësh metalikë prej pesë tonësh, i ndërtuar nga të njëjtat panele alumini si krahët e avionëve ushtarak. Fitues i “Çmimit 25 vjeçar” (Twenty-five Year Award) të Institutit Amerikan të Arkitektëve dhe një Monument Historik Kombëtar i Shteteve të Bashkuara, seti prej 17 “shigjetash” duket gjithashtu si një skuadron kalorësie që bërtet drejt qiellit.

Cathedral of Brasilia, Oscar Niemeyer, 1960

Projektuar nga arkitekti i mirënjohur brazilian Oscar Niemeyer, Katedralja e Brasílias është një strukturë pothuajse hiperboloide e ngjashme me një kurorë që qendron e mbështetur mbi tokë. Pamja e ndërtesës, me formën e saj të mrekullueshme dhe tavanin magjik me xham të ngjyrosur, është po aq intriguese sa historia e saj. Kolonat e katedrales, që ngrihen drejt qiellit për të përfaqësuar dy duar, kanë seksione parabolike.

Luce Memorial Chapel, I.M. Pei, 1963

Kur arkitekti I.M. Pei projektoi këtë kishëz për Universitetin Tunghai në Tajvan, ai duhej të merrte parasysh kushtet vendase, si tajfunët dhe tërmetet. Plani i tij, i cili, përfshinte një çati të lakuar me pllaka me shkëlqim në formë diamanti dhe trarë të brendshëm prej betoni të armuar që ngjiten si shirita drejt kryqit të montuar në çati, ishte një zgjidhje elegante për sfidat e mjedisit lokal.

Saint Mary’s Cathedral, Kenzo Tange, 1964

Ekzistojnë disa ndërtesa që nuk i përkasin asnjë kohe apo moshe. Katedralja e Shën Mërisë në Tokio nga Kenzo Tange është padyshim një nga ato. Sigurisht që materialet dhe teknologjia e përdorur e bëjnë atë lehtësisht të dallueshëm si një projekt i shekullit të 20-të, por mund të themi se ky projekt është ndërtuar dje ashtu si 50 vjet më parë. Katedralja e Tokios ka përfunduar në 1964, duke zëvendësuar një katedrale të vjetër prej druri, në stilin gotik, të djegur gjatë kohës së luftës. Tange e konceptoi kishën e re si një strukturë betoni, të thjeshtë në koncept dhe me formë komplekse, e cila të sjellë në mendje peshën e lehtë të një zogu dhe krahët e tij.

Crystal Cathedral, Philip Johnson, 1981

Shtëpia e kongregacionit masiv të predikuesit Robert Schuller, i famshëm për shfaqjen televizive Ora e Fuqisë, Katedralja e Kristalit sigurisht është ajo që vendos termin “mega” në megakishë. Philip Johnson dhe John Burgee krijuan një bllok xhami në përgjigje të kërkesës së Schuller që kisha të ishte e hapur ndaj “qiellit dhe botës përreth”. Fasada është e përbërë nga më shumë se 10,000 panele xhami të vendosura në një kornizë çeliku. Johnson dhe Burgee zhvilluan planin këndor në formë ylli për të gjallëruar volumin monolit dhe monokromatik. Kulla e çelikut ngjitur u projektua gjithashtu nga Johnson dhe përfundoi në 1990. Ajo është e dukshme në të gjithë kampusin prej 34 hektarësh dhe shërben si një homologe vertikale e Katedrales.

Hallgrímskirkja, Reykjavík, Guðjón Samúelsson, 1986

Kisha më e madhe e Rejkjavikut u projektua nga Guðjón Samúelsson, një nga arkitektët modernistë më të shquar të Islandës, i cili punoi në një numër projektesh shtetërore.

E vendosur në majë të një kodre në kryeqytet, Hallgrímskirkja mori 41 vjet për t’u ndërtuar. Ndërtesa paraqet një fasadë të shkallëzuar me kapilarë në një bosht parimor përmes qendrës së qytetit, i cili përfundon në derën e saj. Në majë të kishës ndodhet një këmbanë trekëndore që vizitorët mund të ngjiten për të patur një pamje panoramike në të gjithë qytetin dhe portin e tij.

Church of the Light, Tadao Ando, 1989

Kisha e Dritës nga Tadao Ando u ndërtua në 1989 në një qytet të vogël jashtë Osakës në Japoni dhe ende mbetet një nga veprat e tij më të shquara të arkitekturës. Kisha kombinon bukur dualitetin e plotë dhe bosh, si dhe atë të dritës dhe errësirës.

Jubilee Church, Richard Meier, 1996

Arkitekti amerikan Richard Meier fitoi një konkurs arkitekture të mbajtur nga peshkopi i Romës për të projektuar një kishë në rrethinat e largëta të kryeqytetit italian. Dizajni i Meier të kujton anijet në port, me tre “vela” prej betoni të vetë-ajrosura dhe vetë-pastruese që dalin nga kapela kryesore. Fakti më i rëndësishëmështë, ndoshta, se kompania e zhvilloi betonin veçanërisht për këtë projekt si një material që lufton ndotjen dhe thith kimikatet e dëmshme nga shkarkimi i makinave.

Source: dwell.com; design-milk.com; archdaily.com