Xhamia në Tupallë

Qëllimi kryesor i projektit “Xhamia në Tupallë” nga Arbër Sadiki ishte krijimi i një hapësire funksionale dhe shpirtërore të rehatshme për komunitetin e vogël islamik shqiptar, me një kosto financiare minimale. Kjo strategji na shtyu të jemi shumë modestë duke filluar nga dimensionimi i vëllimit të ndërtesës deri tek materialet e saj të ndërtimit. Në fakt modestia si parim është në përputhje me thelbin filozofik të Islamit si fe. Nocione si sinqeriteti, përzemërsia dhe pastërtia, si parimet thelbësore të modestisë, manifestohen në hapësirë me të njëjtën gjuhë arkitektonike duke përdorur forma të pastra gjeometrike në ngjyrë të bardhë nga jashtë dhe brenda ndërtesës.

Hapësira e brendshme e ndërtesës, përtej hapësirave thelbësore të nevojshme për ritualet islamike, është projektuar të krijojë një hapësirë universale për meditim. Muret gjatësore të sallës kryesore të lutjeve, të lakuar në majë, bëjnë të mundur depërtimin e dritës së diellit që vjen nga dritaret e fshehura zenitale të pozicionuara sipër korridoreve. Ky skenar krijon një situatë ku besimtarët ndodhen brenda ndërtesës pa ndonjë çarje të dukshme drejt natyrës, por të ndriçuar nga rrezet e diellit në të njëjtën kohë. Kjo qasje i jep sallës së lutjeve dimensionin e universalitetit dhe hyjnisë.

E gjithë përmbajtja funksionale e ndërtesës shpërndahet në më pak se 100 metra katrorë. Hapësirat e vogla janë strukturuar në mënyrë të tillë që gjatë hyrjes në to, e gjithë përbërja e hapësirës së brendshme të ndërtesës të përjetohet me një dinamikë harmonike.

Holli i vogël i hyrjes, imitim i Hayatit të xhamive tradicionale, shërben si hapësirë për abdes para ritualit të lutjes. Nga holli, dy korridore të çojnë në sallën e lutjeve nga të dyja anët. Hyrjet në sallën e lutjeve janë pozicionuar në qendër të hapësirës për t’u mundësuar aksesin e njëjtë të gjithë besimtarëve, duke krijuar ndjenjën e barazisë brenda hapësirës kushtuar hyjnisë.

Duke marrë parasysh që ndërtesa është e vendosur në një terren malor me një komunitet të vogël shqiptarësh myslimanë pa asnjë objekt kulturor përreth, xhamia në Tupallë nga Arbër Sadiki mund të ofrojë mundësi për veprimtari të tjera kulturore jo-fetare. Natyra e mrekullueshme e vendit paraqet një burim të jashtëzakonshëm gjatë gjithë vitit, duke kontribuuar në krijimin e një peizazhi të mrekullueshëm arkitektural.

Për sa i përket krijimit të marrëdhënies organike midis natyrës dhe arkitekturës, në përputhje me topografinë e vendit, në veri të zonës së ngushtë është vendosur një amfiteatër i hapur. Rrafshnalta në hyrje të ndërtesës shërben si skenë e teatrit të hapur, ndërsa vetë ndërtesa si skenografi. Qasja ku natyra dhe arkitektura mbështesin njëra-tjetrën rezulton në një peizazh arkitektonik të mrekullueshëm ku ndërtesat dhe atmosfera përreth bashkohen në një.