Peter Behrens dhe Simbolikat e Dizajnit Industrial: Rasti i AEG

Ky punim eksploron filozofinë dhe stilin e Peter Behrens, dizajnerit të parë industrial dhe babait të identitetit të korporatës, duke shqyrtuar punën e tij për kompaninë AEG. Behrens ishte një vizionar i talentuar që shkëlqeu në fusha të ndryshme, duke përfshirë artin, akademinë, arkitekturën dhe dizajnin. Ai besonte në integrimin e artit dhe teknologjisë si e vetmja rrugë drejt përparimit shoqëror dhe zhvilloi një gjuhë racionale dhe funksionale të arkitekturës që theksonte format e thjeshta gjeometrike. Në vitet 1910, Behrens punoi si drejtor artistik për gjigantin e korporatës AEG, duke e transformuar identitetin e kompanisë në një markë ekselence dhe besueshmërie. Por më e rëndësishmja, ai u tregoi artistëve se si të përshtateshin me një rol të ri në shoqëri gjatë një kohe ndryshimesh të rëndësishme, si pjesëmarrës aktivë, edukatorë dhe udhërrëfyes drejt modernitetit.

Peter Behrens, shpesh i quajtur si dizajneri i parë industrial, ishte një vizionar i talentuar që u angazhua me sukses në art, akademi, arkitekturë dhe dizajn, duke përqafuar gjatë gjithë kohës frymën industriale të shekullit të 20-të. Behrens ishte ndër dizajnerët e parë dhe më të mirë që punoi me sukses në industri, duke mirëpritur inovacionin e ri pa hequr dorë nga ndjeshmëria e tij artistike (Anderson, 1977). Për të, integrimi i artit dhe teknologjisë ishte e vetmja rrugë drejt progresit dhe modernitetit, vendosjes së vlerave të reja dhe krijimit të një kulture të re (Kultur). Ky vizion ishte tema kryesore e eksplorimit të tij arkitektonik.

Lindur në një familje të pasur më 14 prill 1868 në Hamburg, Gjermani, Behrens pati shumë talente (Harald, 2019). Ai studioi art në akademi të ndryshme dhe shkëlqeu në shumë disiplina, duke përfshirë pikturën, punimin e drurit, prodhimin e mobiljeve, tipografinë dhe dizajnin e produkteve. Behrens ishte një njeri i kulturuar dhe i talentuar dhe ishte një anëtar aktiv në komunitetet artistike, si Secession i Mynihut, Workshopet e Bashkuara për Arte dhe Artizanatit, Kolonia e Artistëve Darmstadt dhe më vonë Deutscher Werkbund. Ai ndërmori edhe aktivitete akademike, duke dhënë mësim në qytete të ndryshme. Gjatë gjithë kohës, Behrens ndoqi privatisht arkitekturën dhe zhvilloi filozofinë e tij gjithëpërfshirëse të arkitekturës, që e dallon atë si një nga mjeshtrit e hershëm të modernizmit.

Peter Behrens zhvilloi një gjuhë racionale dhe funksionale, ai argumentoi se "arkitektura ishte arti i përcaktimit të hapësirës". Ai favorizoi përdorimin e formave të pakta, të thjeshta gjeometrike dhe argumentoi se vëllimi i tyre, arti i pushtimit të pastër hapësinor, ofronte estetikën artistike të arkitekturës, dhe jo thjesht dekorim. E zakonshme në veprat e Behrens është lloji i tij i 'klasicizmit', ku ai heq të gjitha detajet jofunksionale në favor të pastërtisë dhe bukurisë së përmasave, kontureve dhe soliditetit të vëllimit (Enso). Përqafimi i tij i formave racionale dhe të pastra, thjeshtësia dhe mjetet teknologjike të ndërtimit vendosën tonin për një arkitekturë të re moderne, që frymëzoi modernistët në vitet në vijim.

Një gjuhë simbolike

Industrializmi dhe përparimet teknologjike sollën një konflikt në dizajn, ku epoka e re e standardizimit dhe funksionalizmit mund të zëvendësojë individualizmin artistik (Boztepe, 2012, f.79). Peter Behrens është një nga intelektualët e paktë avangardë të kohës, i cili i shtyu artistët të përqafojnë ‘shpirtin teknologjik’ të kohës, të integrojnë artin me industrinë dhe të krijojnë një shoqëri të vërtetë moderne.

Veprat e Behrens kanë një karakter tepër funksional dhe industrial nga jashtë, ndonëse ai u kujdes t'i pasuronte me një cilësi të ndjeshme artistike. Në fakt, përpara punës së tij si dizajner produktesh, Behrens kishte qenë anëtar i grupeve të shumta artistike dhe ai përshtatej menjëherë me këta artistë ambicioz. Miqtë e tij ishin stilistë, piktorë dhe poetë dhe ‘arti’ nuk mungon asnjëherë në punën e tij.

Pas ndjekjes së sipërmarrjeve të ndryshme akademike dhe private arkitekturore, deri në vitin 1905, Behrens kishte dorëzuar disa porosi projektimi për fabrikën e turbinave Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft (AEG) në Berlin, e cila për një kohë kishte marrë guximin në prodhimin e pajisjeve shtëpiake. Komisioni i tij i parë ishte ridizajnimi i llambave të tyre me hark, një sipërmarrje kaq e suksesshme saqë kompania më vonë porositi ridizajnimin e kazanëve, tenxhereve të kafesë, ventilatorëve, orëve dhe shumë të tjera. Në vitin 1907, Behrens iu ofrua pozicioni i konsulentit artistik për kompaninë AEG. Atje ai revolucionarizoi plotësisht identitetin e korporatës dhe arriti të kontrollonte çdo shfaqje vizuale të kompanisë; dizajn produkti, grafikë, broshura reklamuese dhe dizajn ndërtesash.

Ndërtesë për AEG

Behrens kishte një kuptim të thellë të parimeve të menaxhimit dhe kjo ishte evidente në rregullimin hapësinor të fabrikës ‘Behrens’; një plan urbanistik i qartë me salla të hapura e të parregullta që lejon dhe lehtëson lëvizjen e produkteve, veglave dhe makinerive, me ashensorë dhe shkallë të zhvendosura në pjesën e jashtme, duke krijuar një përparim të gjatë të hapësirës së punës të pandërprerë.

Behrens e konsideronte dritën si parakusht të punës së mirë, (Behne, 1996, fq.107-108) dhe fabrika duhej të ishte e ndriçuar mirë me rreshta hapjesh të mëdha që dominojnë në pjesën e jashtme, duke krijuar një "pamje miqësore" nga jashtë. Fabrika duhej të ishte mbresëlënëse dhe në të njëjtën kohë të përfaqësonte proceset e mekanizimit që ndodhin brenda. Për të, fabrika ishte ‘guri i provës’ i epokës industriale. (Anderson, 2000, f.111)

Në vitin 1909, ai projektoi veprën e tij më të famshme, Fabrikën e Turbinave AEG, që shpesh quhet si një tempull monumental i prodhimit (Merrill). Behrens inkorporoi materiale moderne dhe teknika ndërtimi në këtë formë, të cilat ai i zhvilloi duke përshtatur tiparet konvencionale arkitekturore në një ideal të ri.

Pikëpamja e parë ishte se ndërtesa ishte një zbatim i industrializmit dhe funksionalizmit, pa asnjë dekorim, ndërtesa i ishte përkushtuar përdorimit dhe funksionit të saj, krijuar nga 'makina' e Behrens. Pikëpamja e dytë është se ndërtesa është një nga pikat e para të materialeve, sipërfaqeve dhe teknikave moderne pa artikulim të jashtëzakonshëm hapësinor. Pikëpamja e tretë është se ndërtesa është një monument, një simbol i fuqisë industriale gjermane dhe një 'katedrale e punës', një 'vend dinjitoz pune'. (Giedion, 1967, f.479)

Peter Behrens ishte shumë me përvojë në të gjitha fushat e dizajnit, përfshirë dizajnin e produkteve. Megjithatë, projektimi për një korporatë kaq të madhe nuk ishte një arritje e lehtë dhe për këtë Behrens duhej të shqyrtonte sjelljen e konsumatorit, e cila në atë kohë ishte kryesisht e padëgjuar. Modelet e produkteve të Behrens për AEG ishin funksionale dhe të pastra, duke ulur kostot dhe duke lehtësuar prodhimin dhe tërhoqën të gjithë llojet e blerësve me thjeshtësinë e tyre estetike.

Freskueset e tavolinave, orët, tostierët dhe shumë të tjera ishin gjithashtu produkte të njohura, të thjeshta dhe gjeometrike me disa veçori klasike, që ndihmuan në krijimin e një gjuhe të fortë dhe të qëndrueshme për AEG, një gjuhë e njohur dhe unike në treg.

Për Behrens, dizajnet tipografike ishin vendimtare për një kompani dhe ai krijoi një gjuhë të re grafike për të gjitha reklamat e AEG, si dhe logon e saj. Ai krijoi një gjuhë të pastër, gjeometrike me forma të thjeshta dhe ngjyra të ndezura. Broshurat e tij ishin të thjeshta dhe komunikuese, me shkurtesën AEG dhe emrin e produktit në krye, përshkrimin dhe qytetin në fund, një imazh i produktit zinte pjesën më të madhe të hapësirës së reklamës; nuk kishte nevojë për slogan, produkti ishte reklama. Kjo shprehje unike u bë një markë e besueshme tregtare për AEG, e njohur në treg. Është ndër format më të hershme të identitetit të korporatës.

Mësime nga një Master

Me Revolucionin Industrial, ideja e markimit të biznesit të dikujt ishte bërë e njohur me bizneset dhe kompanitë që krijonin logo si identifikues vizual. Megjithatë, nocioni i "imazhit të korporatës" ose "markës" nuk u shfaq deri në vitet 1940, dhe shumë pak biznesmenë të etur kishin parë vlerën dhe fuqinë e zhvillimit dhe promovimit të një identiteti në atë kohë. I tillë ishte rasti i gjigantit të korporatës AEG, që në fillim të viteve 1900 ishte bërë mjaft i ndërgjegjshëm për mungesën e estetikës së imazhit të tij në treg.

Bashkëpunimi i AEG me Peter Behrens çoi në një identitet të transformuar të kompanisë, një markë fuqie, përsosmërie dhe besueshmërie, që marka e ruan ende më shumë se një shekull më vonë. Edhe pse një praktikë e zakonshme dhe vendimtare e menaxhimit të korporatës sot, ajo që Behrens arriti si drejtor artistik për AEG ishte një eksperiment i guximshëm dhe i diskutueshëm në atë kohë.

Nëpërmjet një gjuhe komunikuese, por delikate dhe një programi funksional dizajni, ai ndërtoi markën e AEG nga themeli. Fabrikat e tij, ekranet e dyqaneve, produktet, shkronjat dhe reklamat e tij flisnin të njëjtën gjuhë dhe të njëjtin mesazh, duke e dalluar AEG nga konkurrentët në treg. Kuptimi i tij për praktikat e prodhimit dhe menaxhimit, si dhe sjellja e klientit ndihmuan në krijimin e një programi të personalizuar reklamimi që shumë bashkëkohës filluan ta ndiqnin. Behrens tani shihet shpesh si babai i dizajnit industrial dhe identitetit të korporatës.

Megjithatë, më e rëndësishmja, Peter Behrens u tregoi artistëve se si të përshtateshin me besim ndaj një roli të ri në shoqëri në një epokë ndryshimesh të frikshme, jo vetëm si kalimtarë, por si pjesëmarrës aktivë, edukatorë dhe udhërrëfyes drejt përparimit dhe modernitetit.