NË VËMENDJE: HERZOG & DE MEURON

Arkitektura e Jacques Herzog (lindur më 1950) dhe Pierre de Meuron (lindur më 1950) ndërthur mjeshtërin e një profesioni të vjetër me qasjen e re të aftësive teknike të një shekulli të ri. Rrënjët e të dy arkitektëve në traditën evropiane kombinohen me teknologjinë aktuale duke rezultuar në zgjidhje arkitektonike jashtëzakonisht inovative për nevojat e klientëve të tyre, që variojnë nga një stacion modest për trenat në një qasje krejtësisht të re në projektimin e një punishte vere.

HIGHLIGHT: HERZOG & DE MEURON — Pierre de Meuron (left) and Jacques Herzog (right)

Ata themeluan studion e tyre të arkitekturës – Herzog & de Meuron Architekten – në 1978, me seli në Basel, Zvicër. Karrierat e tyre janë zhvilluar paralelisht ngushtë me njëra-tjetrën, ku të dy studiuan në Institutin Federal të Teknologjisë Zvicerane (ETH) në Zyrih. Ata janë të njohur falë shndërrimit të stacionit gjigand Bankside Power Station në Londër si shtëpia e re e Muzeut të Artit Modern Tate (2000) dhe shtesës së vitit 2016 Tate Modern Switch House. Arkitektët Jacques Herzog dhe Pierre de Meuron janë profesorë të jashtëm në Shkollën e Dizajnit të Universitetit të Harvardit që nga viti 1994 dhe profesorë në ETH Zürich që nga viti 1999.

Në shumicën e rasteve, punët e para të arkitektëve konsistojnë në projekte të vogla me buxhet të ulët. Janë këto lloj ndërtesash me kufizime të mëdha që provojnë talentin e një arkitekti për të ofruar zgjidhje origjinale për projektet shpesh të zakonshme dhe utilitare. Në rastin e Jacques Herzog dhe Pierre de Meuron, një kuti sinjalizuese hekurudhore ishte një projekt i tillë. Ata shndërruan një strukturë të papërshkrueshme në një ambient hekurudhor në një vepër dramatike dhe artistike të arkitekturës industriale, tërheqëse si ditën ashtu edhe natën. Signal Box ishte projekti që bindi jurinë për t’i dhënë atyre Çmimin e Arkitekturës Pritzker 2001 për avancimin e artit të arkitekturës, një kontribut i rëndësishëm në përparimin e përkufizimit të arkitekturës si një nga format kryesore të artit në këtë shekull dhe mijëvjeçar të ri.

Këta dy arkitektë, Jacques Herzog dhe Pierre de Meuron, me intensitetin dhe pasionin e tyre për të përdorur paletën e pavdekshme të tullave, gurëve, qelqit dhe çelikut, ofrojnë zgjidhje dhe forma të reja si në Laban Dance Center (2003) ose Museu Blau ( 2012) në Barcelonë, ku kjo e fundit është e jashtëzakonshme për përdorimin e ndjeshëm të materialeve. E projektuar për të shfaqur siluetat e valltarëve pa cenuar privatësinë e tyre, 13 studiot e kërcimit të Trinity Laban Dance Centre janë organizuar rreth perimetrit të ndërtesës, të veshura në fasadë me polikarbonat të tejdukshëm dhe me një larmi emocionuese ngjyrash.

Katalogu i punëve të tyre pasqyron këtë larmi interesi dhe arritjeje. Përmes objekteve të banimit, strukturave publike dhe të biznesit, muzeumeve dhe planifikimit urban, ata na ofrojnë një provë të sigurt të talentit të tyre në dizajn që ka rezultuar në një grup të dalluar të projekteve të përfunduara. Përmendim këtu një nga projektet më të fundit të Herzog dhe de Meuron (2017); një qiellgërvishtëse e projektuar me guxim në New York. E emërtuar “56 Leonard” sipas adresës së rrugës ku ndodhet, forma unike e kullës, si një lojë Jenga, e veçon atë nga shumë kulla drejtkëndore të qytetit. Qiellgërvishtëseja 60-katëshe përbëhet nga një seri blloqesh të mbivendosura që largohen gjithnjë e më shumë nga njëri-tjetri ndërsa kulla ngrihet në lartësi.

Për 1111 Lincoln Road që përfshin transformimin e ndërtesës masive të Bankës Suntrust të viteve 1970 në një vend të aksesueshëm nga publikun, Jacques Herzog deklaroi se kjo ndërtesë do të riinterpretojë thelbin e Modernizmit Tropikal. Në njëfarë mënyre, ajo të kujton lëvizjen moderniste në Brazil, me struktura të zhveshura që siguronin hije, por që përmbajnë nën-elementë më të vegjël mbyllës. Soletat e betonit qëndrojnë mbi një sërë kolonash të parregullta, duke të dhënë ndjesin e një ekuilibri të pasigurt.

Kjo lloj zgjuarsie dhe imagjinate vazhdon të karakterizojë punën e tyre, pavarësisht nëse bëhet fjalë për një seri me kuti të vendosura njëra sipër tjetrës – VitraHaus (2009) – e përbërë nga shtëpi me formë të thjeshtë që rezultojnë në konfigurime komplekse në hapësirë, ku ambientet jashtë dhe brenda bëhen një apo mbetje nga periudha e hershme industriale të transformuara në një atraksion urban, qendra e arteve CaixaForum (2008).

Studentët e arkitekturës me “antena të mprehta” e zbuluan këtë dyshe perfekte shumë kohë para pjesës tjetër të botës. Të dy arkitektët janë kërkuar ndërkombëtarisht si pedagogë në universitete prestigjioze, ku ata kanë ndjekur traditën e kalimit të dijeve në arkitekturë nga një gjeneratë në tjetrën. Ata perfeksionojnë traditat e modernizmit në thjeshtësinë elementare, ndërsa transformojnë materialet dhe sipërfaqet përmes eksplorimit të metodave dhe teknikave të reja. Si një nga studiot e arkitekturës më të admiruara në botë, veprat e arkitektëve janë vlerësuar me shumë çmime, të tilla si Elbphilharmonie në Hamburg (2016), një ndërtesë kolosale joreale e “muzikës së ngrirë” siç e ka përshkruar shkrimtari Johan Wolfgang von Goethe arkitekturën. Një nga sallat e koncerteve më të mëdha dhe më të përparuara në botë akustikisht, ndërtesa përshtatet mirë me kontekstin e saj duke i bërë jehonë gjuhës së fasadave historike të qytetit.